#20220480 DOĞAL AFET ACİL BİLDİRİM SİSTEMİ

Bu projede, doğal afet yönetim sürecini mobil ve web platformları üzerinden takip ederek, olay yerindeki kişilerin konum, fotoğraf gibi bilgilerine erişilmesi ve anında müdahale ekiplerine ilgili durumların bildirilmesi amaçlanmaktadır. Kullanıcıların sistemi daha aktif ve etkin olarak kullanmasını sağlamak amacıyla, sistem mobil ve web modülleri üzerine tasarlanıp geliştirilmiştir. Kullanıcılar mobil uygulama üzerinden bilgilerini müdahale ekiplerine ve müdahale yöneticisine iletmekte ve gelen veriler web uygulamasında raporlanmaktadır. Müdahale ekipleri afet yerinden bildirilen raporları web uygulaması ile anlık olarak görüntüleyebilmektedir. Olay anında iletişim sıkıntısını en aza indirebilmek için uygulama içi haberleşme sağlanmaktadır ve bu sayede ihtiyaç sahiplerinin güvende olup olmadıkları sorgulanabilmektedir. Uygulamada afet anında kullanıcılara nasıl davranması ve neler yapması gerektiği hakkında bilgilendirme de yapılmaktadır. Afetin yaşandığı bölgeden ihtiyaç listeleri oluşturularak yardım talebi de uygulama üzerinden sağlanabilmektedir. Ayrıca sistem üzerinden bağış organizasyonu da yürütülebilmektedir. Sistemin geliştirilmesi, mobil kısmında Android Studio ve web kısmında Django framework ile sağlanmıştır. Uygulamalar arasında iletişim, Uygulama Programlama Arayüzü (Application Programming Interface - API) ile yürütülmektedir. Uygulamada veriler MongoDB veri tabanı uygulaması ile saklanmaktadır. Deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlerde bireylerin ve tüm canlıların güvenliğinin sağlanmasına hizmet sağlama potansiyeline sahip bu uygulama, 2021 yılında Muğla ve Antalya'da meydana gelen ve birçok canlının ölümüne neden olan orman yangınına atıfta bulunarak, doğal afetler nasıl daha iyi yönetilebilir sorusuna çözüm olarak ilgili belediyelere, ekiplere ve kamu kurumlarına entegre olabilecek bir alt yapı sunmaktadır

Bu proje 2021-2022 eğitim öğretim yılı lisans bitirme projesidir.

2000'li yılların başından itibaren, mobil teknolojiler afet risk yönetiminde aktif rol oynayarak afet öncesinde, afet esnasında ve afet sonrasında bilgiyi yaymak, halkı eğitmek ve bilgilendirmek için önemli bir araç olarak kullanılmaktadır . Acil durum müdahale ekipleri, bu tür teknolojilerin yaygın kapasitesinden yararlanarak, tehlikede olanları geleneksel yayın medyası veya telekomünikasyon yöntemlerinden daha hızlı bir şekilde uyarabilmekte veya ulaşabilmektedir . Son bir yılda özellikle belediyelerin yayınladığı afet uygulamaları önem kazanmaktadır. Örneğin; İzmir Belediyesi'nin sunduğu Acil İzmir Mobil Uygulaması bir toplumsal yardım uygulamasıdır . Acil İzmir uygulaması toplanma alanları gibi özelliklerle dikkat çekmektedir. Genel olarak deprem doğal afetini ele almaktadır. Diğer örneklerden birisi de AFAD Acil mobil uygulamasıdır . İnsanların afet durumunu kısaca özetlemeleri ve rapor etmeleri için sağlanan bir platformdur. AFAD Acil uygulaması, bu proje kapsamında önerilen uygulamaya benzer özellikler gösterebildiği gibi; kullanıcıların birbiri ile kolayca iletişim kurabilmesi, afet durumunda afetle ilgili bilgileri uygulama içinden dinleyebilme, okuyabilme, ihtiyaç sahiplerine bağış yapabilme, fidan bağışlayabilme, güvende olup olmadıkları hakkında ekiplere bilgi verme gibi farklı özellikler taşımaktadır. Bu proje, çoklu doğal afetlerle ilişkilendirilerek yönetim panelinde sunulan doğal afeti gerekli birimlere atama özelliğiyle desteklenmektedir.

Bu projenin ilgili olduğu teknoloji alanlarıyla ilgili olarak; telekomünikasyon alanında, herhangi bir afet anında müdahale ekiplerinin ve insanların birbirleriyle iletişim kurabilmeleri için geliştirmeler sağlanmaktadır. Bu sayede insanlar afet anında yoğun iletişim talebi yüzünden kapasitesini aşan telefon hatları çökmesiyle yaşadıkları iletişimsizliği uygulama içinden iletişim kurarak yürütebilmektedir. Projenin bir diğer ilgili olduğu teknoloji alanı ise çevredir. Uygulama içinden yapılabilecek bağışlar sayesinde çevreye olumlu yönde katkılar sağlanmaktadır. Doğal afetlerin anlık, hızlı ve ayrıntılı bir şekilde bildirilebilmesi sayesinde ekiplerin daha kolay, önlem almış ve hazırlıklı bir biçimde olay yerine intikal ederek orman yangını gibi zamanın çok önemli olduğu afetlerin hızlıca söndürülmesiyle çevre ve doğal yaşamın kurtarılması son derece önemlidir. Bir diğer alan ise toplumsal yardımlaşmadır. Bu alanda afetzedelerin paylaştıkları ihtiyaç listelerine göre yardım yapılabilmesi toplumsal yardımlaşmayı destekler niteliktedir. Bu projenin uygulanabilirliği için tasarlanan çözümler şunlardır; toplumdaki bireyleri daha iyi hissettirebilmek adına uygulanan uygulama içerisinde mesajlaşma bölümü ile insanların birbirleriyle iletişimini sağlamak doğal afet anlarında önemli bir husustur. Bireyler herhangi bir doğal afet anında panik halinde olmaları sebebiyle yapılması gerekenleri okuyamayabilirler. Bunun için sesli dinleyebilecekleri bir bilgilendirme platformu sağlanmaktadır. Afet sonrasında yardıma ihtiyacı olan kişilere daha hızlı şekilde ulaşabilmek için ihtiyaç listelerinin toplanabileceği bir bölüm mevcuttur. “Güvende değilim” ve “Güvendeyim” seçenekleri sunularak, bu bilgilerin en hızlı şekilde müdahale birimlerine ulaştırılması sağlanmaktadır. Orman yangını doğal afeti kapsamında yangında zarar gören ağaçlar için fidan bağışı sağlanması da uygulamanın sosyal sorumluluk bilincinin oluşturulmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

[1] AFAD 2021, 2020 yılı doğa kaynaklı olay istatistikleri, Erişim: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Istatistikler/2020yilidogakaynakliolayistatistikleri.pdf [2] Digital 2021: Turkey, Erişim: https://datareportal.com/reports/digital-2021-turkey [3] P.W. Gething, A.J. Tatem, Can mobile phone data improve emergency response to natural disasters?, PLoS Med, 8 (8) (2011), p. e1001085, 10.1371/journal.pmed.1001085 [4] M. Laituri, K. Kodrich, On-line disaster response community: people as sensors of high magnitude disasters using Internet GIS Sensors, 8 (5) (2008), pp. 3037-3055 [5] Bengtsson L, Lu X, Thorson A, Garfield R, von Schreeb J (2011), Improved Response to Disasters and Outbreaks by Tracking Population Movements with Mobile Phone Network Data: A Post-Earthquake Geospatial Study in Haiti. PLoS Med 8(8): e1001083. doi:10.1371/journal.pmed.1001083 [6] Jonathan D. Paul, Emma Bee, Mirianna Budimir, Mobile phone technologies for disaster risk reduction, Climate Risk Management,Volume 32, 2021, 100296, ISSN 2212-0963, https://doi.org/10.1016/j.crm.2021.100296. [7] Acil İzmir Mobil Uygulaması, Erişim: www.bizizmir.com/tr/acilizmir/26/79 [8] AFAD Acil Mobil Uygulaması, Erişim: www.afad.gov.tr/afad-acil-mobil-uygulamasi-afet-ve-acil-durumlarda-daima-yaninda

Doğal afetler insan yaşamını ve çevreyi doğrudan tehdit eden ve olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilen felaketlerdir. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı’nın 29 Haziran 2021 tarihli raporunda 2020 yılı doğal afet istatistik verilerinde ülkemizde en çok deprem, sel, heyelan ve diğer afetlerin çok sık meydana geldiği görülmektedir . Bu sebeple meydana gelebilecek zararlara karşı afet durumunun en iyi şekilde yönetilmesi ve ilgili koordinasyonun ilgili ekipler tarafından doğru verilerle hızlı ve planlı yapılması son derece önem taşımaktadır. Bu projede sunulan uygulama sistemi, doğal afet anlarında en hızlı yönetilebilirliği ve kontrol edilebilirliği sağlamaya yönelik kullanıcılara ve ilgili müdahale ekiplerine ortak bir platform oluşturmaktadır. Digital 2021 Türkiye istatistiğinde mobil üzerinden erişim sağlayan kullanıcı sayısı ülkemiz nüfusunun %90,8’ini, internet kullanım oranı ise nüfusun %77,7’sini oluşturmaktadır . Teknolojinin ve uygulamaların günümüzde aktif bir şekilde kullanılması, doğal afet gibi olumsuz süreçlerin yaşandığı anlarda etkin bir iletişim mekanizması sürecine dahil edebileceği görülmektedir. Afet ve kriz durumlarında bireyler birbirleri ile daha fazla iletişim kurmaya çalışmaktadır. Bunun nedeni insanların afet sonrası yakınlarının güvende olduklarını bilmek istemelerinden kaynaklanmaktadır, bunun yanında afet ve afetler sonrası kriz durumlarında olaya ilişkin güvenilir bilgileri almak son derece önemlidir. Android mobil uygulama ve web uygulama alanlarında gerçekleştirilen bu projenin topluma sağlayabileceği hizmetler; daha iyi bir yönetilebilirlik, daha hızlı müdahale gerçekleştirilmesi, bireylerin afet anlarında sorunlarını azaltmak, birbiriyle iletişim kurabilmelerine destek olmak, afet türüne göre bilgi alabilmelerini sağlamak, yangın doğal afetinde zarar gören ağaçlar için bağış yapabilmeleri şeklinde özetlenmektedir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalara istinaden kullanıcıların giriş yapabilmeleri, kayıt olabilmeleri, ana sayfa, doğal afet bildirme, şifre sıfırlama, bağış gibi kullanıcı ekranlarını aynı zamanda web tarafında yönetim panelinde ve müdahale ekiplerinin panelinde afetlerle ilgili konum, içerik, afet türü ve fotoğraf bilgilerini gösterebilme ve görev atayabilme gibi özellikler uygulanmıştır. Projenin afet anında ortaya çıkan birçok ihtiyacı karşıladığı için fonksiyonelliği fazla ve geliştirilebilmesinin sürekli olacağı düşünülmektedir.

Benzer ürünler ile bu projede yürütülen çalışma karşılaştırılması yapılmıştır. Acil İzmir ve AFAD Acil mobil uygulamaları kaynakça olarak sunulmaktadr. Acil İzmir Mobil Uygulaması, Erişim: www.bizizmir.com/tr/acilizmir/26/79 AFAD Acil Mobil Uygulaması, Erişim: www.afad.gov.tr/afad-acil-mobil-uygulamasi-afet-ve-acil-durumlarda-daima-yaninda